Waar vind je nog meer Victoria's?
Wat staan ze mooi op een foto, hè? Die Victoriaanse Painted Ladies. Jammer alleen dat je niet de enige bent die naar deze prachtige panden staat te gluren en dat je dus altijd gefotobomt wordt, zoals hierboven. Op Alamo Square kan het enorm druk worden en voelt het echt alsof je op een van de meest toeristische plekken van de stad bent. Gelukkig bestaat een groot deel van San Francisco uit dit soort oude, Victoriaanse woningen en ik zou mezelf niet zijn als ik niet een paar goede alternatieven voor jullie uitgezocht heb waar je kunt genieten van de pracht van de architectuur van het begin van de 20e eeuw, maar dan zonder die duizenden toeristen voor je neus.
Maar eerst... Globaal gezien zijn er in San Francisco drie soorten te vinden: Queen Anne's, Italianate's en Sticks. Hoe je de soorten uit elkaar houdt, heb ik hieronder uitgelegd. Natuurlijk zijn er ook combinaties tussen de verschillende soorten te vinden, dus als je een woning niet direct kan plaatsen, dan kijk je waarschijnlijk naar een creatieve uitspatting van een lokale architect.
QUEEN ANNE
Queen Anne's zijn de meest bekende variant in San Francisco. De Painted Ladies zijn voorbeelden van deze vorm, die zich kenmerkt door het driehoekige dak en het zeshoekige bay window. Soms zit er ook nog een ronde toren aan vast.
ITALIANATE
Italianate's zijn te herkennen aan het platte dak en de zeshoekige, uitstekende bay window. Ze zijn vaak wat soberder versierd dan een Queen Anne of een Stick en zijn vooral te vinden in de wijken Mission District en Castro. Het Full House-huis op Buchanan St is een goed voorbeeld.
STICK
Sticks lijken heel erg op Italianate's, met als grote verschil dat ze geen zeshoekig, maar vierkant bay window hebben. Een prachtig voorbeeld van een Stick is het hieronder beschreven Sarah Mish House, op loopafstand van de Painted Ladies.
Four Season Houses
De Painted Ladies zijn prachtig, maar deze Four Season Houses zijn mijn persoonlijke favorieten in de stad. Waarschijnlijk komt het omdat ik ze tijdens een van mijn wandelingen per ongeluk tegenkwam en tijdens research erachter kwam dat ze met z'n vieren net als de Ladies één geheel vormen. Alle vier de huizen op vertegenwoordigen een van de vier seizoenen en zijn kleurrijk versierd in dat bewuste thema. De bewoners zijn, in tegenstelling tot die van de Painted Ladies, erg open naar toeristen toe en proberen de huizen juist wat meer op de toeristische kaart te zetten. En terecht, want ze zijn fenomenaal.
Je vindt de huizen op Waller Street in de wijk Haight-Ashbury, op de hoek met Masonic Ave. Dat is één straat verwijderd van de toeristische Haight Street in de hippiewijk, waar je vroeg of laat toch wel een keertje uitkomt. Vergeet deze prachtige dames dan niet ook een bezoekje te brengen.
Hoe kom je er?
Bus: Lijn 7 neemt je van Market Street direct mee naar Haight-Ashbury. Stap uit op de halte Haight-Masonic.
Hyde Street Ladies
Toeristen rijden doorgaans een redelijke afstand om naar de Painted Ladies te gaan kijken, terwijl deze kleurrijke rij Victoria's op nog geen steenworp afstand te vinden is van Fisherman's Wharf. Je komt er zelfs langs met de cable car! Het is dan ook een kleine moeite om vanaf de Wharf een kijkje te gaan nemen bij deze vijf mooie dames.
De huizen, die overigens geen officiële naam hebben, vind je op Hyde Street, op de hoek met North Point Street. Dat is één blok verwijderd van de start van de Powell-Hyde Cable Car-route.
Hoe kom je er?
Cable Car: Dat is natuurlijk de makkelijkste weg, aangezien je met de trammetjes voor de deur wordt afgezet.
Bus: Bus 30 vanaf Kearny St in het Financial District is ook een optie. Deze zet je voor de deur af. Halte: North Point & Hyde
Wedding Cake Houses
Victoria's zijn in San Francisco globaal gezien dus onderverdeeld in drie categorieën: Queen Anne's, Sticks en Italianate's. Waar deze Wedding Cake Houses in Haight-Ashbury onder vallen is mij nog altijd een raadsel. De ronde vorm past in geen van de drie voornaamste categorieën, maar dat maakt ze niet minder mooi. Het zijn in ieder geval unieke panden die een fotootje meer dan waard zijn.
De huizen staan op Central Avenue, op de kruising met Haight Street. Daar kun je zes van deze trouwtaarten naast elkaar zien staan, in verschillende kleuren. Het enige nadeel voor een mooie foto is de stroomdraad die erg lelijk in het zicht hangt. Maar daar weet Photoshop vast raad mee...
Hoe kom je er?
Bus: Opnieuw is bus 7 vanaf Market Street je beste optie om hier te komen. De halte Masonic & Haight is je uitstappunt.
Haas-Lilienthal House
Het grote nadeel van Victoriaanse huizen? Het zijn huizen en dus in de meeste gevallen alleen van de buitenkant de bekijken. Een uitzondering is het Haas-Lilienthal House in de wijk Pacific Heights. Deze oude Queen Anne is een prachtig voorbeeld van de meer exclusieve Victoria's die in San Francisco werden gebouwd en is open voor het publiek. Het mooie is dat het Haas-Lilienthal House nog helemaal in de oude stijl is ingericht, dus je krijgt een goed beeld van hoe het leven er vroeger eruit gezien moet hebben. Dat de Haas-familie geld genoeg had, blijkt al uit het feit dat ze een speciale wachtkamer hadden voor gasten, voordat de familie zich bij hen voegde.
Je vindt het Haas-Lilienthal House op Franklin Street, aan de voet van de wijk Pacific Heights. Het ligt een beetje in niemandsland als je het vergelijkt met andere bezienswaardigheden, dus je zult er bewust voor moeten kiezen om erheen te gaan, want je bent nergens echt 'in de buurt'.
Hoe kom je er?
Bus: Vanaf Fisherman's Wharf kun je bus 45 pakken vanaf Van Ness. Stap uit bij de haltes Washington of Clay.
Sarah Mish House
Een van de mooiste voorbeelden van de Stick-variant in San Francisco is dit Sarah Mish House. De woning stamt uit 1885 en stond de eerste vier jaar op een andere locatie, namelijk een paar straten verderop op Divisadero Street. Victoriaanse huizen zijn echter makkelijk in zijn geheel van het fundament te tillen en met een vrachtwagen naar een nieuwe locatie te brengen. Dat gebeurde dus ook met dit Sarah Mish House, dat in 1889 dus neergezet werd op de huidige locatie op Oak Street. Het huis was eigendom van, hoe kan het ook anders, Sarah Mish. Zij was een van de eerste vrouwelijk ondernemers in San Francisco.
Je vindt de Victoria op loopafstand van de Painted Ladies, op 1153 Oak Street. Dat maakt het een ideale tussenstop als je van plan bent te wandelen van de Ladies naar hippiebuurt Haight-Ashbury.
Hoe kom je er?
Bus: Lijn 7 neemt je vanaf Market Street mee naar de halte Haight & Divisadero. Van daaruit is het twee blocks lopen. Ook bus 21 is een optie vanaf Market Street. Stap hier uit bij de halte Hayes en Divisadero. Opnieuw twee blocks lopen.
TIP VAN KEVIN!
Interessant om hierbij te vermelden, is dat links naast het Sarah Mish House het zogenoemde Abner Phelps House ligt. Dit is geen Victoria, maar wel het oudste woonhuis in San Francisco. Meneer Abner Phelps heeft het in 1850 vanuit Louisiana over laten brengen naar San Francisco en daar staat het na twee aardbevingen en genoeg stadsbranden nog steeds trots op zijn 'nieuwe' locatie. Toch indrukwekkend voor een veredeld Ikea-bouwpakket...
Mansion Row
Op South Van Ness Avenue, tussen 20th en 21st Streets, ligt een rij diverse Victoriaanse huizen die in de stad ookwel bekend staan als Mansion Row. Ze liggen in het Mission District, een paar straten parallel aan Mission Street. Dit zijn bijna allemaal woonhuizen, maar één van de Victoria's heeft een toeristische functie. Nummer 943 is namelijk ingericht als bed and breakfast Inn San Francisco. Je kunt hier dus even binnenlopen en 'informatie vragen' als je deze historische panden eens van binnen wil zien. Blijven slapen kan uiteraard ook voor ongeveer 250 dollar per nacht.
Zoals hierboven geschreven vind je Mansion Row tussen 20th en 21st Streets op South Van Ness Avenue. Wil je naar de panden toe? Dan raad ik aan een Uber te bestellen. De openbaar vervoer-haltes liggen immers in een niet heel frisse buurt.
Hoe kom je er?
Wil je toch met het OV, dan kun je vanaf Market Street de BART pakken naar 24th Street Mission. Van hier is het een zestal blocks lopen naar Mansion Row.
Washington Street op Pacific Heights
Nu we toch bezig zijn, kunnen we net zo goed even Washington Street op Pacific Heights aanstippen. En dan vooral het stuk tussen Buchanan en Steiner Streets. Hier kom je een breed scala aan verschillende Victoria's tegen en krijg je een goed beeld wat de verschillen tussen alle soorten nu eigenlijk zijn.
Eerst loop je vanaf Buchanan langs het Dallam-Merritt House, een prachtig pand met zeshoekige koepel, en vervolgens kom je op het stuk tussen Fillmore en Steiner een voorbeeld van een Queen Anne (huisnummer 2561), een Italianate (2572) en een Stick (2542) tegen.